Odpowiedzią na powyższe pytania mogłoby być „Jak najszybciej”. I choć brzmi to nieco ironicznie, prawda jest taka, że rzeczywiście zarówno ściągać, jak i spłacać długi najlepiej jest dość szybko, gdy tylko pojawi się taka możliwość lub potrzeba. Wiele firm miewa problemy z odzyskiwaniem długów, co może również dla nich oznaczać problemy finansowe i własne długi. Ważne jest więc, by wiedzieć, jak skutecznie pobierać należności od dłużników, oraz w jaki sposób wypłacać się wierzycielom, a także, gdyby jednak okazało się to potrzebne - jak wygląda proces windykacji.
Czym właściwie jest windykacja?
Historycznie należałoby się cofnąć aż do czasów rzymskich. Istniała wówczas instytucja rei vindicatio, której zadaniem było odzyskiwanie rzeczy posiadanych przez nieuprawnione do tego osoby. Stąd właśnie pochodzi polskie słowo „windykacja”. Aktualnie oznacza ono czynności prawne i procesowe podejmowane celem odzyskania własności. Aby postępowanie windykacyjne było legalne, działania podejmowane w tym celu muszą być zgodne z prawem danego kraju. Chodzi o to, by wykorzystując obowiązujące przepisy „zmobilizować” dłużnika to zwrócenia zobowiązań.
Istnieją dwa rodzaje windykacji - miękka oraz twarda.
W ramach windykacji miękkiej stosuje się formy łagodne - telefony, maile, listy i pisma z wezwaniem do zapłaty.
Z windykacją twardą mamy do czynienia, gdy windykacja miękka nie przynosi skutków i konieczne są poważniejsze kroki. Może tak być na przykład w przypadku, gdy dłużnik nie dysponuje środkami, które pozwolą mu uregulować zobowiązania wobec wierzycieli, bądź, gdy nie reaguje na wezwania. Wówczas można podjąć działania takie, jak wpisanie do rejestru dłużników, postępowanie komornicze lub sądowe.
Odzyskiwanie długów
Windykacja należności przebiega zgodnie z określoną procedurą i ma kilka etapów.
1. Przede wszystkim dług musi powstać - musi więc dość do sytuacji, gdy dłużnik nie spłaci swojej należności na czas. Nie musi to wynikać ze złej woli - w przypadku firm księgowość zawsze zarządza sporą liczbą dokumentów, faktur przychodzących i tych, które sami wystawiają. Zdarza się więc, że przez zwyczajne niedopatrzenie, czy nieporządek w dokumentach jakaś faktura się zagubi i nie zostanie zapłacona na czas. Aby uniknąć wszczynania niepotrzebnego postępowania windykacyjnego, można najpierw skorzystać z usługi monitoringu należności. Pozwala to na sprawdzenie szczegółów opóźnionej płatności i szybki kontakt z klientem, co być może pozwoli uregulować rachunki bez potrzeby sięgania po dalsze środki.
2. Jeśli dług rzeczywiście ma miejsce, a pierwsze próby wezwania do zapłaty nie przynoszą skutku, należy spróbować windykacji polubownej. Jeśli dłużnik jest skłonny do współpracy można, oprócz wysłania wezwań do zapłaty, opracować harmonogram regulowania należności. Może się bowiem okazać, że firma nie jest w stanie w danym momencie spłacić całości długu, ze względu na własne kłopoty finansowe. Wówczas, jeśli wierzyciel się na to zgodzi, można spłacanie długu rozłożyć w czasie. Dla obu stron sporu windykacja polubowna jest najbardziej optymalną metodą uregulowania rachunków - pozwala uniknąć długiego i drogiego procesu sądowego, a także wpisania do rejestru dłużników, co mogłoby przełożyć się na reputację przedsiębiorstwa. Windykacja polubowna pozwala też na rozwiązanie całej sprawy w stosunkowo krótkim czasie.
3. Trzecim krokiem, koniecznym, gdy poprzednie metody zawiodą, będzie postępowanie sądowe. W sytuacji, gdy dłużnik unika kontaktu z wierzycielem, warto udowodnić to przed sądem, dzięki czemu rośnie szansa na szybsze wydanie wyroku korzystnego dla wierzyciela.
4. W momencie wydania przez sąd nakazu zapłaty, rozpoczyna się postępowanie egzekucyjne. Przeprowadzenie go należy do komornika - otrzymuje on wniosek o przeprowadzenie takiego postępowania, wraz z listą działań, które w tym celu ma podjąć.
Podstawy prawne
Jak wspomniano na początku, proces windykacyjny musi być zgodny z prawem, by był legalny. W Polsce jednak nie istnieje konkretna ustawa lub dyrektywa regulująca działalność firm windykacyjnych. Nie jest dla nich wymagana licencja, mogą one działać zgodnie z zasadą swobody działalności gospodarczej (a ta zasada wynika wprost z Konstytucji). Kodeks Cywilny z kolei zawiera między innymi sposób, w jaki dłużnik powinien spłacić zobowiązania wierzycielowi. Jeśli złamie ten przepis, nie wywiązując się ze swoich zobowiązań, wierzyciel może użyć środków dozwolonych przez prawo, by odzyskać należność.
W przepisach można więc znaleźć ogólne ramy prawne, w których mogą działać firmy windykacyjne, jednak szczegóły indywidualnych przypadków określane są w umowach z klientami, w przypadku działań na zlecenie przedsiębiorstwa zmagającego się z dłużnikami. Firma windykacyjna nie musi jednak działać na zlecenie, może występować we własnym imieniu, w przypadku, gdy dochodzi do przejęcia od klienta wierzytelności.
Jak już było wspomniane, działania windykacyjne nie mogą naruszać prawa. Jeśli dłużnicy stwierdzają, że podejmowane wobec nich kroki są niezgodne z prawem, mogą potwierdzić to odpowiednimi przepisami Kodeksu Karnego. Dodatkowo, jeśli postępowanie dotyczy osób prywatnych, można się także zwrócić do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów lub do rzecznika praw konsumenta.
Co oferuje firma windykacyjna?
Usługi firm windykacyjnych obejmują całą serię działań na każdym z etapów ściągania długów. Począwszy od monitoringu należności, przez, w miarę potrzeb, windykację polubowną, po pomoc w czasie procesu sądowego, a wreszcie - egzekucję zgodną z wyrokiem sądowym. Rozpoczęcie procesu windykacji nie oznacza, że przejdziemy przez całą procedurę - dłużnik może w każdej chwili spłacić swoje zobowiązanie. Wówczas firma windykacyjna powinna zostać poinformowana o tym fakcie przez wierzyciela, aby można było zamknąć postępowanie. W przypadku jednak, gdy dojdzie do ostatecznego kroku i komornik będzie musiał dokonać egzekucji, może się to odbyć na kilka sposobów. Mogą zostać zajęte środki na rachunku bankowym, wynagrodzenie, a nawet nieruchomości lub ruchomości dłużnika, które zostają następnie oszacowane co do wartości i zlicytowane.
Jak zatem zostało wspomniane na początku, rzeczywiście najlepiej spłacać długi jak najszybciej, jeśli tylko jest to możliwe. Procedura windykacyjna składa się z kilku etapów i trwa dość długo, zanim więc dojdzie do windykacji twardej, mamy czas, by uregulować zobowiązania. Jeśli jednak nie jest to możliwe, należy pamiętać, że lepiej nie unikać kontaktu z wierzycielem, ale otwarcie poinformować ich o sytuacji i razem opracować rozwiązanie optymalne dla obu stron. Jeśli natomiast stoimy po drugiej stronie sporu i próbujemy odzyskać nasze należności, warto zaufać firmie windykacyjnej, która poprowadzi całą procedurę, pomagając nam skutecznie odzyskać dług.
Merytorycznego wsparcia przy powstawania niniejszego artykułu udzieliła krakowska kancelaria adwokacka KKPR.pl
